Ego, ons IJzeren Gordijn

Surf eens een poosje over het internet en je zult je verbazen over hoeveel coaches, trainers en gelukspredikers je oproepen om nu eindelijk eens voor jezelf te kiezen. Geen wonder dat velen zich daar, te midden van de hectische hedendaagse sleur, zo toe aangetrokken voelen.  We willen ons leven immers graag vrij en onafhankelijk kunnen leven!  Opvallend daarbij is dat ons in een vervolg hierop dikwijls wordt verteld dat het goed is om ons ego los te laten. En ja,“kies voor jezelf en laat je ego los” kan inderdaad nogal tegenstrijdig klinken…

Een van de bijzonderheden aan het  begrip ‘ego’ is dat heel veel mensen ‘precies’ weten waar het over gaat, terwijl het bij benadering vaak ook weer lastig blijkt te zijn hieraan een korte en heldere uitleg te geven. Tal van wijsgeren, psychiaters, psychologen, religies, spirituele stromingen, filosofieën, enzovoorts hebben door de tijd heen hun zegje hier al over gedaan, waardoor het niet vreemd is dat er inmiddels meerdere interpretaties en definities over dit begrip zijn ontstaan –  ook dat heeft ongetwijfeld weer te maken met  ego.

Het woord ‘ego’ komt uit het Latijn en staat in de meest letterlijke zin voor het woord ‘ik’. In een van de meest gangbare lezingen over dit begrip wordt een vereenzelviging met een onjuist denkbeeld over onszelf bedoeld, waarmee wordt aangegeven dat ons ego niet onze werkelijke, zuivere en onafhankelijke identiteit is.  Het ego wordt beïnvloed door:

• Waarneming
• Denken
• Voelen
• Intuïtie

Dat wil zeggen dat we onze wereld inkleuren op basis van hoe wij die vanuit onze eigen perspectieven zien.  Onze ego’s kunnen ons dan ook van alles wijs maken. Bijvoorbeeld:

• Ik ben een goede leider
• Ik kan onze economie redden
• Ik ben een topartiest

Ze kunnen echter ook een negatief (onjuist) denkbeeld creëren. Bijvoorbeeld:

• Ik ben het niet waard uitgekozen te worden
• Ik ben een slapjanus

Achter ons ego bevindt zich ons authentieke zelf. Daar zijn we puur in wie we werkelijk zijn; de kwetsbare kraamkamer van onze kwaliteiten en talenten. Het ego heeft de eigenschap ons authentieke zelf als het ware te beschermen tegen de boze buitenwereld en kan zich (emotioneel) gedragen als een moeilijk doordringbaar ‘ijzeren gordijn’:  Het laat niemand binnen en er komt niets uit. Dat voelt enerzijds misschien wel veilig – en op zich is het ego ook niet slecht – maar aan de andere kant komt ons werkelijke zelf niet tot zijn recht als we ons blijven vasthouden aan dat ‘gordijn’ en vereenzelvigen we ons met een opzichzelfstaande creatie van het ego.
Dat maakt het dan ook des te begrijpelijker dat hele volksstammen al die ego’s in en om zich heen op een keer helemaal zat raken en het maar al te graag willen leren ontstijgen, ten einde ‘verlichting’ te bereiken  –  alweer zo’n begrip waar iedereen een eigen beeld bij heeft.
Met deze  staat van verlichting wordt veelal bedoeld dat we ons leven kunnen accepteren zoals het is, zonder daarbij negatieve emoties te (hoeven) ervaren.  Dit zorgt voor een innerlijke balans en een stevige basis, zodat het wat stiller in onze ‘bovenkamer’ kan worden.

Tijdens het leven van alle dag blijkt het ego een nogal onuitwisbaar gegeven. We blijken niet helemaal zonder te kunnen, we worden erdoor geregeerd en we laten ons erdoor regeren. Zelfs onze democratie is hiervan een goed voorbeeld: We kiezen en stemmen er lustig op los, om die persoon of partij naar voren te schuiven waarvan wij, vanuit onze eigen perspectieven gezien, vinden dat die ons wel een stuk verder kan helpen. Dat die persoon of die partij is gevormd door de werking van een enorme verzameling aan praatgrage ego’s zal waarschijnlijk niet zo heel gauw in ons opkomen op het moment dat onze favoriet het erepodium bestijgt.  We horen graag ergens bij en creëren maar al te graag groepsego’s waardoor we ons veilig en sterk kunnen voelen.

Als je goed om je heen kijkt zie je dat de continue werking van het ego is doorgesijpeld  in alle facetten van zowel ons individuele – als gemeenschappelijke bestaan.  We hunkeren ondertussen naar een vrijheid waarbij we een zekere gelukzaligheid ervaren en hebben daar op heldere momenten zelfs mooie ideeën over om dat misschien zelfs op zo groot mogelijke schaal te realiseren.

Zo hebben politici en politieke partijen bijvoorbeeld ‘prachtige’ en ‘integere’ maatregelen in hun hoofd om het voor ons allemaal op termijn weer een stukje beter te maken. Dat het egocentrische gelobby door multinationals en andere geldslurpers in de achterkamertjes met al die zogenaamde (in mist gehulde) politieke idealisten eigenlijk tot totaal andere doelen moeten gaan leiden, zullen we dan maar even moeten slikken. En dat al die idealisten accepteren dat de lobby de waarde van geld en macht ver boven de waarde van de mens aan het stellen is, moeten we dan ‘natuurlijk’ ook maar accepteren – al dan niet vanuit onze verlichte staat. Logisch, want wanneer men eenmaal op het ‘pluche’ terecht is gekomen is het ego al flink gekieteld en getraind en ja, een goeie jongen die dan ineens nog behoefte heeft aan een lekker stukje ego-ontstijgen!

Ach, neem me niet kwalijk, mijn ego nam even een loopje met me…..

Met dit voorbeeld mag  echter duidelijk zijn dat een groot ego het al dan niet onbewuste talent bezit anderen aan zich te onderwerpen, hetgeen vroeg of laat tot verzet zal leiden. Op deze wijze wordt uitgesloten dat er een werkelijke samenwerking ontstaat, waardoor authentieke kwaliteiten en talenten gedeeltelijk of geheel onbenut zullen blijven, met een zekere gedeprimeerde verarming als gevolg.

En nee,  het ego doet uiteraard niet alleen in de politiek en de financiële wereld zo enorm zijn best. Ook dicht om je heen en in jezelf heb je ermee te maken – we ontlopen het hier niet. Je bewust zijn of – worden van wat het is en wat het kan doen, kan de perspectieven al enorm verruimen. Er bewust mee omgaan behoort tot de (eigen) verantwoording die je neemt op de weg van (zelf)ontwikkeling.

Het ontdekken en ervaren van hetgeen zich achter je ego bevindt,  is kennismaken met wie je werkelijk bent. Het ontdekken en ervaren van hetgeen zich achter het ego van de ander bevindt,  is kennismaken met wie die ander werkelijk is.  Wanneer deze werkelijkheden elkaar kunnen accepteren, staan we zowel open voor onszelf als voor de ander. En zo, als we zo nu en dan eens de tijd nemen om zonder oordeel diep in zowel ons eigen werkelijke zelf als dat van de ander te kijken, creëren we gezamenlijk, langzaam maar zeker een veilige ruimte om voor onze individuele, authentieke eigenschappen te kunnen kiezen.

Stel je toch eens voor; een wereld waarin iedereen tot zijn recht kan komen!

Wie schuift het gordijn even open?