In de troonrede en recente Kamerdebatten is het woord ‘zelfredzaamheid’ meer dan eens gevallen. Geldkranen worden als gevolg van financiële moeilijkheden dichtgedraaid en dus hebben we er als land baat bij wanneer iedereen zijn/haar eigen boontjes zo goed mogelijk kan doppen.
De feiten en de moeilijkheden, van mensen die lang zo zelfredzaam niet (kunnen) zijn, kennen we inmiddels, en terwijl iedereen hierover een mening verkondigt of verdedigt, hoop ik dat met ‘zelfredzaam worden’ niet bedoeld wordt dat iedereen zich maar moet zien te redden – “sorry het geld is op, we kunnen je nu helaas niet meer helpen, dus het is beter als je zelfredzaam wordt”. Ik hoop dat er op z’n minst wat goede instructies en helpende handen (blijven) verschijnen voor hen die daarin nog veel te leren hebben, en dat er hulp paraat blijft voor hen die nooit zelfredzaam zullen (kunnen) worden.
Ik hoop dit omdat we als samenleving echt niet zonder sociale – en emotionele/psychologische hulp kunnen en de puinhopen niet te overzien zullen zijn bij een verarming daarvan.
Gedegen zelfredzaamheid houdt niet alleen in dat men zich wel kan redden – voor zo goed en zo kwaad het gaat, maar ook dat men weet dat er een basis aanwezig is waarop je kunt vertrouwen. Deze is nodig om iemand het gevoel te geven dat er altijd nog iets is om op terug te kunnen vallen. Goede raad en/of steun blijft daarom altijd van belang in een samenleving die zichzelf sociaal acht.
Een andere vorm van vertrouwen is zelfvertrouwen. Deze gaat een stapje verder en geeft je als mens het vertrouwen in het feit dat je in staat bent zelf een oplossing te kunnen vinden. Ook hierbij is het van belang dat goede raad en steun voor handen zullen zijn. Geen mens kan immers alles helemaal alleen.
De tijd van pappen en nathouden is definitief voorbij als het aan de regering ligt, en dus is het van belang dat iedereen vol vertrouwen en zelfvertrouwen kan gaan werken aan zelfredzaamheid.
Vertrouwen en zelfvertrouwen moeten kunnen groeien en daarom zal er ruimte moeten komen om te doen en te ervaren. Aan de slag dus en zien wat er gebeurt als je het heft in eigen hand gaat nemen. Maar uiteraard wel gedegen, vanuit een goede visie en met steun in de rug.
Het is goed als mensen hun eigen talenten en kwaliteiten (leren) kennen door naar zichzelf te kijken – ‘wie ben ik’, ‘waar word ik gelukkig van’, etc. Hiermee blijft men niet alleen dicht bij zichzelf, maar is de kans groot dat interesses, kwaliteiten en talenten verder ontwikkeld kunnen worden. De voldoening uit de ontwikkeling versterkt het (zelf)vertrouwen, zodat men zich mogelijk nog verder kan ontwikkelen/verbeteren.
Het is hierom dat ik o.a. de oplossingsgerichte aanpak een goede methode vind om mee door te pakken naar betere posities van mensen – sinds enige tijd maak ik er ook gebruik van in mijn praktijk.
De oplossingsgerichte aanpak is een innovatieve manier, welke oorsprong vindt in therapeutische settings. Een van de belangrijkste grondleggers hiervan was psychotherapeut Steve de Shazer.
“Het is goed om te weten wat niet werkt maar het is echt handig om te weten wat wel werkt, is een uitspraak van de Shazer, welke kernachtig de kracht van de oplossingsgerichte aanpak weergeeft.
Het lijkt een eenvoudige methode en is dat eigenlijk ook. Het is er echter wel een waar een omslag in denken mee gemoeid is, omdat onze samenleving van oudsher gewend is aan de benadering vanuit het medisch model. Dit is de traditionele probleemoplossende weg, waarbij men zich eerst op het probleem richt om het te analyseren, om pas daarna aan een oplossing/verbetering te kunnen werken
In plaats van hard proberen te begrijpen waarom iets niet werkt, richt de oplossingsgerichte methode zich juist onmiddellijk op dat wat (nog) wel werkt. Hiermee wordt weerstand (begripvol) de rug toegekeerd en zet het mensen zelfstandig in beweging. Krachten en hulpbronnen worden direct actief ingezet – het is een productieve manier, waardoor nieuwe perspectieven zich openbaren. Een zeer bruikbare manier om zelfredzaamheid te vergroten; om zelfstandig oplossingen/verbeteringen te kunnen vinden en uitvoeren.
In mijn praktijk zie ik mensen het heft in eigen handen nemen en vervolgens opleven. Er ontstaat actie en men haalt voldoening uit werken aan zichzelf, omdat er voelbaar iets verandert.
Uiteraard is goede begeleiding nodig om die nodige omslag in denken te kunnen maken. Per slot van rekening zit onze samenleving nog behoorlijk vast in de oude manier, waarbij nog dikwijls angsten te overwinnen zijn zoals de angst om het zelf te doen, de angst om te falen, de angst om risico’s te nemen, de angst om zichzelf te laten zien, enzovoorts. Hier en daar bestaat zelfs de angst om (zelf) te overwinnen.
Hoe mooi en succesvol nieuwe methodes ook kunnen zijn, en hoe zelfredzaam mensen ook zullen worden, er zal altijd gedegen hulp voor handen moeten blijven in een sociale samenleving. Ook op een oplossingsgerichte weg naar zelfredzaamheid valt dikwijls nog veel te overwinnen – hoe bruikbaar deze ook is. Bovendien zullen mensen elkaar altijd nodig blijven houden.
