De een houdt tot in het oneindige zijn mond als het niet loopt zoals hij eigenlijk wil, de ander slaat vrijwel direct met de vuist op tafel als het hem even niet zint en weer een ander houdt zich lang in totdat hij alsnog ontploft.
Wie assertief vaardig is weet gevoelens van onvrede echter direct te uiten en daarbij eerlijk aan te geven wat hij wel of niet wil, zonder de ander daarbij voor het hoofd te stoten. Wie assertief is kan moeilijkheden sneller en beter achter zich laten.
Omdat ik het belangrijk vind dat cliënten een eigen weg vinden om zich uit een moeilijke periode te werken, stel ik regelmatig de vraag: “wat betekent assertief zijn precies voor jou?”
Antwoorden die ik krijg klinken vaak als: “assertief zijn betekent dat je niet over je heen laat lopen. Het betekent dat je goed voor jezelf opkomt en dat je zo nu en dan eens flink met je vuist op tafel durft te slaan.” In de praktijk wordt assertiviteit dus nogal eens verward met agressiviteit, terwijl assertiviteit er een positieve communicatie op nahoudt.
Als je de belangen van de ander niet ziet of wilt zien en vooral je eigen belang blijft zien en nastreven ben je agressief. Dit heeft vaak met angst of onzekerheid te maken en kan ontstaan omdat je bang bent dat anderen over je heen zullen lopen. Of dat je verwacht dat de ander geen rekening met jou houdt. Dit wekt onzekere gevoelens op en daarom wil of kan je het belang van de ander niet meer zien en benadruk je je eigen belang boven alles uit.
Als je te veel rekening houdt met het belang van de ander en daardoor het eigen belang verwaarloost, ben je subassertief. Het kunnen dan een laag zelfbeeld, schaamte, angst of schuldgevoelens zijn die verhinderen te zeggen wat je (echt) wilt.
Bij subassertief gedrag zijn vaak diepere gevoelens betrokken . Als je je zo gedraagt kun je moeilijk grenzen aangeven of durf je niet toe te geven dat je iets niet begrijpt, mogelijk omdat je een ander of jezelf niet wilt kwetsen, of omdat ze je je schaamt voor een bepaald gebrek aan kennis. Het kan zelfs zo zijn dat er een dusdanig laag zelfbeeld aan ten grondslag ligt dat je op voorhand al verwacht dat niemand op jou of jouw mening zit te wachten.
Assertiviteit is ‘het ideale’ midden. Het is positief en houdt in: direct eerlijk en duidelijk opkomen voor jezelf, vanuit het begrip voor de ander. Dat klinkt gemakkelijk, maar blijkt in de praktijk vaak een stuk lastiger te zijn. Balans vinden tussen het beschermen van je eigen belangen en het rekening houden met de belangen van de ander is niet voor iedereen altijd eenvoudig, maar wel van groot belang om verder te komen.
En ja, het is voor iedereen mogelijk assertief te leren communiceren. De stappen daarin zijn zelfs heel gemakkelijk te begrijpen, alleen het toepassen vergt oefening.
Als je bij een meningsverschil of verschil van inzicht (groot of klein) eerst begrip toont voor het belang van de ander, vervolgens aangeeft wat dat met jou doet en daaraan koppelt wat jij (wel) wenst, heb je de belangrijkste stappen eigenlijk al doorlopen. Zo simpel is het namelijk.
De moeilijkheid echter is de wereld aan emoties die in de communicatie met de ander om de hoek komen kijken, omdat ook die ander eigen meningen en inzichten heeft. Daarmee is het telkens ook een confrontatie met je zelfbeeld en je eigenwaarde. Het stelt je dus tevens in staat om ook over jezelf na te denken en daaraan te werken.
Hoe beter je zelfbeeld; weten wie je (echt) bent en wat je (echt) wilt en waartoe, des te beter je jouw ideeën, inzichten, meningen en wensen kunt onderbouwen of zelfs inspirerend kunt overbrengen.
Hoe beter je naar jezelf kijkt en hoe meer angsten je overwint, des te beter je assertief kunt (leren) communiceren en des te opener je kunt staan voor de meningen, inzichten en wensen van de ander.
Assertief communiceren brengt balans in relatie met jezelf en anderen en sluit zo nodig compromissen waar iedereen zich goed bij voelt . Het is daarom dikke winst voor iedereen!
Meer vragen over assertiviteit of is er een hulpvraag? Klik hier.
