Een Hele Plomp

“Het zal wel toeval zijn maar narigheid lijkt nooit alleen te komen,” zei een van de mensen aan de tafel waaraan een groepje bijeen stond. “O ja, vertel mij wat,” vulde een ander onmiddellijk aan terwijl de rest eenstemmig knikte.
Van de eerste wist iedereen dat zijn schoonvader na een langdurige ziekteperiode was overleden en dat zijn vrouw was ingestort toen ze na de periode van intensieve mantelzorg voor haar vader in een leegte terecht was gekomen. Hij had zijn handen behoorlijk vol gehad aan zijn depressieve vrouw terwijl het op de zaak door economische neergang ondertussen steeds slechter ging. Nu liet hij weten dat ook hij zijn plafond had bereikt en daardoor overspannen in de ziektewet was beland.
Niemand keek er echter raar van op. Het was immers nogal duidelijk dat ‘Koning Stress’ een behoorlijk lange periode de scepter had gezwaaid. En nog. “Ja joh, alles in het leven hangt nu eenmaal met elkaar samen,” sprak een ander. “Ik vind het eerlijk gezegd niet zo verwonderlijk dat jouw emmertje nu ook eens overloopt.”

Hoewel iedereen in dit verband het logische gevolg van opeenstapeling van stress leek te zien kun je je afvragen hoe het toch komt dat er in andere gevallen vaak totaal andere conclusies getrokken worden:

• “Hij kreeg een hartinfarct omdat hij de laatste tijd zo onder druk stond op zijn werk. Het had dan ook niets te maken met het feit dat hij ruim vijfendertig jaar kettingroker was”
• “Op weg naar huis verloor hij de macht over het stuur omdat er plotseling een kat overstak. Dat hij al maandenlang werkweken van zestig uur maakte had daar niets mee te maken”
•  “Ze werd erg ziek na het eten van een broodje warm vlees. Dat ze vlak daarvoor meer dan twee flessen goedkope wijn achterover had geslagen was niet van invloed”
• “Het hele gezin is op straat gezet omdat zij nu ook haar baan verloor. Dat hij voor die tijd duizenden euro’s vergokte in het casino deed er verder niet toe”

Vanuit het eerste perspectief – het zien van samenhangen en het gevolg van opeenstapeling – zou je je juist kunnen afvragen of de meneer van het hartinfarct die dag ook op de hartbewaking beland zou zijn als hij tijdens de jaren daarvoor niet zo zwaar zou hebben gerookt. De man die de kat moest ontwijken zou vanuit dat oogpunt misschien beter gereageerd hebben wanneer hij beter uitgerust zou zijn, terwijl de dame van het broodje vlees mogelijk niet of minder ziek zou zijn geworden als ze geen grote hoeveelheden alcohol tot zich zou hebben genomen. Het dakloze gezin zou misschien nog in hun huis hebben gewoond als vader geen grote hoeveelheden geld vergokt zou hebben toen moeder ontslagen werd.
Als we er op deze manier naar kijken erkennen we dat een plomp water in een overvolle emmer uit meerdere druppels bestaat en snappen we dat het lang niet altijd eerlijk is om één enkele druppel automatisch als hoofdschuldige aan te wijzen als die emmer overloopt.  Zelfs de allerlaatste druppel niet.

Wanneer een mens op welke manier dan ook  instort; uit balans raakt, is het goed om naar alle facetten te kijken of anders gezegd: naar de hele mens binnen zijn omgeving. En wel op elk niveau; dat van lichaam, ziel en geest. Hetzelfde geldt voor een verzameling van mensen; een huwelijk,  een vereniging, een samenwerkingsverband, een samenleving, een land, enzovoorts.

Praten in termen van lichaam, ziel en geest klinkt voor sommigen misschien wat wazig of ingewikkeld in deze moderne tijd, maar als we bewust vanuit ons eigen perspectief beginnen waar te nemen worden ze al veel concreter. Iedereen weet en begrijpt bijvoorbeeld dat ons lichaam ontzettend pijn kan doen wanneer we een ziekte onder de leden hebben, dat ons hoofd steeds voller kan raken als gevolg van een opeenstapeling van problemen die onze geest overbelasten en dat we keihard op onze ziel getrapt kunnen worden als we voor onze eigenheid vergeten te zorgen.

Een groep van  mensen kun je tevens als een heel lichaam zien. Ook die kunnen een zekere pijn ervaren als gevolg van ziekte of een zekere crisis. De geest van een orga(a)n-isatie kan overbelast raken wanneer men het hoofd breekt over het zoeken naar passende oplossingen in moeilijke tijden en de ziel van bijvoorbeeld een bedrijf of een gemeenschap kan verloren gaan wanneer er zonder voldoende aandacht (te)veel van de eigenheid (de oorsprong) wordt ingeleverd.

Wie dit alles bevat ziet het belang van aandachtig leven en begrijpt dat de wereld misschien vanuit je eigen perspectief lijkt te beginnen maar dat die wereld niet om jou persoonlijk draait, omdat we er samen met alles en iedereen ‘slechts’ onderdeel van zijn. Het is dan ook de samenhang van alles in ons en om ons heen die de kwaliteit van ons welbevinden bepaalt.
Vanuit de verantwoording voor jezelf zijn we samen verantwoordelijk voor onze gemeenschappelijkheid. Die eenvoud lijkt pas complex als we geen enkele samenhang zien.

Bewuste aandacht voor jezelf en je omgeving, op elk niveau, voorkomt dat de emmer ongemerkt steeds voller loopt en je na de laatste druppel pas beseft dat het al met al een hele plomp was die de boel deed overlopen.