Het Bezielende Wij

Momenten van onzekerheid en twijfel, overspannenheid, burnout en trauma zijn onder andere stressvolle zaken waar wij als mens mee te maken kunnen krijgen. Het zijn veelal momenten van onoverzichtelijke chaos die, begrijpelijk, grote onrust met zich meebrengen en waarmee mensen mij opzoeken als ze emotioneel gezien eindelijk weer eens in wat rustiger vaarwater terecht willen komen. 

Wat mij opvalt is dat er vandaag de dag langer wordt doorgelopen met emotionele problemen. Er wordt doorgedenderd en uitgesteld tot het echt niet meer gaat en uiteindelijk toch stukloopt. Dit leidt ertoe dat er des te harder, met vanzelfsprekend grotere gevolgen, tegen de spreekwoordelijke muur van tot-hier-en-niet-verder aan wordt gelopen. En hup, dan lig je alsnog uit het werkproces,  met alle gevolgen van dien.
Een paar opvallende hedendaagse angsten blijken degradatie of baanverlies te zijn, waar het huidige politieke en economische klimaat en de daaruit voortvloeiende oplopende werkdruk en werkschaarste een voedingsbodem voor blijken te zijn.
Buiten de angst voor de financiële gevolgen waarmee degradatie en baanverlies gepaard kunnen gaan, bestaat er ook angst voor verlies van status en identiteit, die maar al te vaak aan een werkzaam leven ontleend worden.
Eenmaal buiten het werkproces kan er ook nog eens sprake zijn van een enorme druk vanwege het ongemakkelijke gevoel dat alle ogen op je gericht zijn. Hier vloeien (doorgaans onterecht) dikwijls schuldgevoelens uit voort.

Hoewel de samenleving onzeker op z’n  tenen loopt, zien sommige mensen toch in dat ze beter niet over hun grenzen kunnen gaan. Ze kiezen voor hun gezondheid en wensen liever hun hart te volgen, door bijvoorbeeld dingen te gaan zoeken en doen die echt bij ze passen. Ze zoeken zichzelf tijdens allerhande cursussen, opleidingen, retraites, ontwikkelingsprogramma’s, boeken en dergelijken. En wanneer ze de ‘heilige graal’ gevonden denken te hebben, weten ze ‘precies’ wie ze zijn en wat ze willen – “zo, nu ben ik vrij.”
Desondanks kunnen ook zij die hun hart volgen en zich van het ‘juk’ van een baas hebben bevrijd, in het huidige economische klimaat ongelooflijk op de koffie komen. Ook zij zullen immers nog steeds uit onze gemeenschappelijke economische vijver moeten vissen, welke volgens de berichten steeds leger raakt.

Als hier iemand met stress aanklopt kan ik vanuit mijn professie en ervaring helpen om tot een persoonlijke oplossing of acceptatie van het probleem te komen. Waar ik echter weinig directe grip op heb is het feit dat de mens in het algemeen geheel ondergeschikt dreigt te raken aan geld.  Dit gaat me werkelijk aan het hart, juist omdat ik zie dat velen onjuiste prioriteiten stellen en volledig stuklopen.
Als de unieke waardevolle mens dreigt te verdwijnen in een steeds onpersoonlijker wordende massa, die er vaak alleen nog lijkt te zijn om al ons (nog overgebleven) geld op te hoesten voor een select groepje ‘grote jongens’, onder het mom van dat we het allemaal samen moeten doen, vraag ik me toch ernstig af of iemand nog begrijpt dat het werkelijke ‘samen’ om bezieling van binnenuit vraagt.
Om tot die bezieling te komen zullen we de ‘ziel’ van het collectief moeten leren kennen en vooral erkennen. En laat die nou ’toevallig’ bestaan uit de kwaliteiten en talenten en (bovenal) gevoelens van alle levende mensen!
Echte bezieling kan daarom alleen tot stand komen als ieder mens, met al zijn kwaliteiten en talenten, zich werkelijk gehoord, gezien en erkend voelt en daarbij ook de ander hoort, ziet en erkent.
Dit wetende is het gemakkelijk uit te leggen dat je van een onpersoonlijke (grootschalige) wereld, waar de waarde van geld boven de waarde van de mens wordt gesteld, weinig bezieling en daarmee weinig samenwerking hoeft te verwachten. Hoe groter, globaler en onpersoonlijker het allemaal wordt, hoe meer we binnen het (grote) collectief als los zand zullen worden.

Wat ik hoop is dat wij onze ogen niet dicht laten naaien en steeds meer gaan inzien dat wijzen naar elkaar (bevolkingsgroepen, geaardheden, etc.) ons echt niet verder zal helpen. Uitsluiting van mensen leidt tot weerstand en brengt ons uiteindelijk geen streep verder.
Wat ik zou willen is dat we in tijden dat het ons minder goed gaat juist dichter bij elkaar komen, om gezamenlijk de nodige bezieling vorm te kunnen geven, zodat we er werkelijk samen de schouders onder kunnen zetten. Hiervoor hoeven we ‘slechts’ aandacht voor elkaar te hebben.
Als je inziet dat aandacht voor elkaar van belang is voor het collectief, begrijp je vrijwel onmiddellijk het belang van kleinschaligheid. Hierin kunnen we elkaar weer eens van dichtbij leren kennen, zodat er hechte(re) banden ontstaan die ons kunnen verrijken. Deze banden doen ons voelen dat we leven en dat we als individuele mens waardevol zijn. Ze verdiepen ons (gevoels)leven.

Nu we het ons niet meer kunnen permitteren om ons alleen nog maar op onszelf in de wijde wereld te richten, maar de huidige situatie om een bijdrage van iedereen vraagt om samen verder te komen, kunnen we de kennis, die we over onszelf en de wereld in voorgaande jaren hebben kunnen opdoen, nu mooi inzetten ten gunste van het collectief. Mits we elkaar kunnen respecteren en accepteren, mits we die vijver waar we allemaal uit vissen werkelijk eerlijk met elkaar willen delen, mits we ook tot geven bereid zijn, mits we tot wederkerigheid bereid zijn en mits een ieder daardoor evenredige plichten en kansen in het leven krijgt.

Er zal nog een flinke knop om moeten als we ècht samen willen gaan (leren) werken, leven en delen, maar dat we er een heleboel onnodige stress mee voorkomen en er gezonde gemoedsrust en relaties voor terugkrijgen, staat voor mij als een paal boven water. Stel je toch eens voor dat je door iedereen voor (waarde)vol aangezien wordt, gewoon vanwege het feit dat jij, met al je unieke kwaliteiten, jij bent. Wedden dat je jezelf daardoor een stuk beter,  nuttiger en meer verantwoordelijk voelt dan wanneer je alleen voor het geld doordendert…. totdat je keihard tegen de muur knalt! Ieder mens wil immers betekenis en bevrediging in het leven vinden.

Wat mij positief stemt is dat ik zie dat steeds meer mensen;  gemeenschappen, particulieren en bedrijven inzien dat een focus op kleinschaligheid ons verder kan helpen om tot een betere bezieling van de samenleving te komen – ik heb het echt niet allemaal zelf bedacht.
De onderstaande  links verwijzen dan ook niet naar zomaar een stel willekeurige, idealistische wereldverbeteraars. Integendeel, ze verwijzen naar observaties, onderzoeken en conclusies van levende (gevoels)mensen die verder kijken, denken en doen. Met als doel dat we op een zo eerlijk mogelijke wijze uit onze gemeenschappelijke vijver kunnen blijven vissen, zodat we zonder onnodige stress  (hoewel die vaak weer op te lossen is), zo gezond en verantwoordelijk mogelijk onszelf kunnen blijven in een samenleving die wij met elkaar bezielen.

Ter inspiratie:

• Prof. dr. Paul de Chauvigny de Blot SJ Lic. Ph: “We hebben kleinschaligheid nodig” via Chemie Magazine
• Frans Bromet: “Alles van Waarde” via Holland Doc
• “De coöperaties van Mondragón” via BOUblog
• Pam Warhurst: “Hoe we onze omgeving kunnen opeten” via TED.com
• Tegenlicht/Holland Doc: “Gaten in de Markt“